Chuyển tới nội dung chính

📝 Làm Việc Với Chuỗi Cơ Bản - Chơi Với Chữ Và Câu

📝 Ví Dụ Dễ Hiểu

Hãy tưởng tượng chuỗi (string) như những sợi dây được làm từ các chữ cái! Bạn có thể nối chúng lại, cắt thành từng đoạn, trang trí và biến đổi theo ý muốn!

🤔 Chuỗi Là Gì?​

Chuỗi (String) là cách Python lưu trữ chữ, từ, câu, và văn bản. Mọi thứ bạn gõ trên bàn phím đều có thể trở thành chuỗi!

🎯 Cách Tạo Chuỗi​

📌 1. Dấu Ngoặc Kép ("")​

# Cách phổ biến nhất
name = "Nguyễn Văn An"
greeting = "Xin chào các bạn!"
address = "123 Đường Lê Lợi, Hà Nội"

print(name)      # Nguyễn Văn An
print(greeting) # Xin chào các bạn!

📌 2. Dấu Ngoặc Đơn ('')​

# Cũng được, tùy sở thích
subject = 'Toán học'
color = 'Xanh lá cây'
emotion = 'Vui vẻ'

print(subject)  # Toán học
print(color)  # Xanh lá cây

📌 3. Khi Nào Dùng Ngoặc Nào?​

# ✅ Dùng ngoặc kép khi có ngoặc đơn bên trong
sentence = "Tôi nói: 'Hôm nay trời đẹp quá!'"

# ✅ Dùng ngoặc đơn khi có ngoặc kép bên trong  
book_title = 'Cuốn sách "Harry Potter" rất hay'

# ✅ Hoặc dùng dấu \ để "thoát" ký tự đặc biệt
complex_sentence = "Anh ấy nói: \"Tôi thích học Python!\""

print(sentence)
print(book_title) 
print(complex_sentence)

🔗 Nối Chuỗi (String Concatenation)​

➕ 1. Dùng Dấu Cộng (+)​

# Nối chuỗi đơn giản
last_name = "Trần"
first_name = "Minh"
full_name = last_name + " " + first_name  # Nhớ thêm khoảng trắng!
print(full_name)  # Trần Minh

# Nối nhiều chuỗi
greeting = "Xin chào, "
friend_name = "Lan"
question = "! Hôm nay bạn thế nào?"
sentence = greeting + friend_name + question
print(sentence)  # Xin chào, Lan! Hôm nay bạn thế nào?

🔢 2. Nối Chuỗi Với Số​

# ❌ KHÔNG thể nối trực tiếp chuỗi với số
age = 15
# sentence = "Tôi " + age + " tuổi"  # LỖI!

# ✅ Phải chuyển số thành chuỗi trước
age = 15
sentence = "Tôi " + str(age) + " tuổi"
print(sentence)  # Tôi 15 tuổi

# ✅ Hoặc dùng f-string (dễ hơn!)
f_sentence = f"Tôi {age} tuổi"
print(f_sentence)  # Tôi 15 tuổi

🎨 F-String - Cách Định Dạng Chuỗi Thông Minh​

F-string là cách hiện đại và dễ nhất để tạo chuỗi có chứa biến:

# Thông tin cá nhân
name = "Mai"
age = 16
math_score = 8.75
city = "Hồ Chí Minh"

# ✅ Dùng f-string - Dễ đọc và dễ hiểu
introduction = f"Tôi là {name}, {age} tuổi, sống ở {city}"
score_announcement = f"Điểm toán của {name} là {math_score}"

print(introduction)     # Tôi là Mai, 16 tuổi, sống ở Hồ Chí Minh
print(score_announcement) # Điểm toán của Mai là 8.75

🎯 Định Dạng Số Trong F-String​

# Số thập phân
price = 123456.789
print(f"Giá: {price:.2f} VNĐ")        # Giá: 123456.79 VNĐ
print(f"Giá: {price:,.0f} VNĐ")       # Giá: 123,457 VNĐ

# Phần trăm
pass_rate = 0.85
print(f"Tỷ lệ đỗ: {pass_rate:.1%}")          # Tỷ lệ đỗ: 85.0%

# Căn lề
subject = "Python"
print(f"Môn học: '{subject:>10}'")           # Môn học: '    Python'
print(f"Môn học: '{subject:<10}'")           # Môn học: 'Python    '
print(f"Môn học: '{subject:^10}'")           # Môn học: '  Python  '

✂️ Cắt Chuỗi (String Slicing)​

Mỗi ký tự trong chuỗi có một vị trí (index):

greeting = "Xin chào Python!"
#           0123456789...   (index từ 0)

# Lấy ký tự đầu tiên
print(greeting[0])    # X

# Lấy ký tự cuối cùng
print(greeting[-1])   # !

# Lấy từ vị trí 4 đến 8
print(greeting[4:9])  # chào

# Lấy 5 ký tự đầu
print(greeting[:5])   # Xin c

# Lấy từ vị trí 10 đến cuối
print(greeting[10:])  # Python!

📏 Độ Dài Chuỗi​

# Đếm số ký tự trong chuỗi
full_name = "Nguyễn Thị Hoa"
character_count = len(full_name)
print(f"Tên '{full_name}' có {character_count} ký tự")  # 14 ký tự

# Kiểm tra chuỗi rỗng
empty_string = ""
if len(empty_string) == 0:
    print("Chuỗi này rỗng!")

# Chuỗi dài nhất
name_1 = "An"
name_2 = "Bình" 
name_3 = "Châu"

if len(name_1) > len(name_2) and len(name_1) > len(name_3):
    print(f"{name_1} có tên dài nhất")

🔍 Kiểm Tra Nội Dung Chuỗi​

sentence = "Tôi yêu học Python!"

# Kiểm tra có chứa từ nào đó không
if "Python" in sentence:
    print("Câu này nói về Python!")

if "Java" not in sentence:
    print("Câu này không nói về Java")

# Kiểm tra bắt đầu bằng gì
if sentence.startswith("Tôi"):
    print("Câu bắt đầu bằng 'Tôi'")

# Kiểm tra kết thúc bằng gì  
if sentence.endswith("!"):
    print("Câu kết thúc bằng dấu chấm than")

🎪 Ví Dụ Thực Tế: Tạo Thẻ Học Sinh​

# 📋 Thông tin học sinh
last_name = "Nguyễn"
middle_name = "Văn" 
first_name = "Minh"
class_name = "9A"
school = "THCS Lê Quý Đôn"
average_score = 8.65
grade_level = "Giỏi"

# 🎨 Tạo thẻ học sinh đẹp
full_name = f"{last_name} {middle_name} {first_name}"
class_info = f"{class_name} - {school}"

print("=" * 40)
print("        THẺ HỌC SINH        ")
print("=" * 40)
print(f"Họ và tên: {full_name}")
print(f"Lớp:       {class_info}")
print(f"Điểm TB:   {average_score:.2f} ({grade_level})")
print("=" * 40)

# 🏆 Tạo thông báo động viên
if average_score >= 8.5:
    encouragement = f"Chúc mừng {first_name}! Bạn đã đạt thành tích xuất sắc!"
elif average_score >= 7.0:
    encouragement = f"Tốt lắm {first_name}! Hãy cố gắng thêm để đạt điểm cao hơn!"
else:
    encouragement = f"Đừng nản lòng {first_name}! Cố gắng lên nhé!"

print(f"\n💬 {encouragement}")

🎯 Bài Tập Thực Hành​

🥇 Bài Tập 1: Tự Giới Thiệu Bằng F-String​

# TODO: Điền thông tin của bạn
full_name = "..."
age = ...
class_grade = "..."
hobby = "..."
favorite_subject = "..."

# Tạo đoạn giới thiệu bằng f-string
introduction = f"""
Xin chào! Tôi là {full_name}, năm nay {age} tuổi.
Tôi đang học lớp {class_grade}.
Sở thích của tôi là {hobby}.
Môn học tôi yêu thích nhất là {favorite_subject}.
Rất vui được làm quen với các bạn!
"""

print(introduction)

🥈 Bài Tập 2: Tạo Email Tự Động​

# Thông tin
last_name = "Tran"
first_name = "Mai"
birth_year = 2008
school_name = "thcs-le-quy-don"

# TODO: Tạo email theo format: [email protected]
email = f"{first_name.lower()}.{last_name.lower()}.{birth_year}@{school_name}.edu.vn"
print(f"Email: {email}")

# Tạo mật khẩu tạm thời: 3 ký tự đầu của tên + năm sinh + 3 ký tự đầu của họ
password = f"{first_name[:3].lower()}{birth_year}{last_name[:3].lower()}"
print(f"Mật khẩu tạm: {password}")

🥉 Bài Tập 3: Phân Tích Tên​

full_name = "Nguyễn Thị Hương Lan"

# TODO: Tách thành các phần
# Gợi ý: dùng split() để tách chuỗi theo khoảng trắng
name_parts = full_name.split()
last_name = name_parts[0]
first_name = name_parts[-1]  # Phần tử cuối cùng
middle_name = " ".join(name_parts[1:-1])  # Các phần ở giữa

print(f"Họ: {last_name}")
print(f"Tên đệm: {middle_name}")  
print(f"Tên: {first_name}")
print(f"Tên viết tắt: {last_name[0]}.{first_name[0]}.")
print(f"Độ dài tên: {len(full_name)} ký tự")

🎊 Tóm Tắt​

Trong bài này, bạn đã học được:

✅ Tạo chuỗi: Dùng "..." hoặc '...'
✅ Nối chuỗi: Dùng + hoặc f-string
✅ F-string: f"Tôi {tuoi} tuổi" - Cách hiện đại nhất
✅ Cắt chuỗi: chuoi[start:end]
✅ Độ dài: len(chuoi)
✅ Kiểm tra nội dung: in, startswith(), endswith()

🚀 Bước Tiếp Theo​

Bây giờ bạn đã biết làm việc với chữ và số! Tiếp theo, chúng ta sẽ học về Boolean và Logic - cách dạy Python phân biệt đúng/sai trong bài Boolean và Logic Cơ Bản.

🎯 Thử Thách Nhỏ

Hãy thử tạo một "máy tạo username" tự động từ họ tên! Ví dụ: "Nguyễn Văn An" → "nguyenvanan2024" (tên + họ + năm hiện tại, tất cả viết thường, bỏ dấu cách)

🔗 Bài tiếp theo: Boolean và Logic Cơ Bản - Dạy Python Phân Biệt Đúng Sai

Loading comments...