📦 Module và Package - Tổ Chức Code Như Chuyên Gia
Mục tiêu: Học cách chia nhỏ và tổ chức code thành những "hộp công cụ" thông minh! 🧰
🤔 Module Là Gì? (Giải Thích Siêu Dễ)
Hãy tưởng tượng module như những hộp đồ nghề chuyên dụng:
- 🔨 Hộp đồ nghề sửa chữa = Module toán học (math)
- 🎨 Hộp màu vẽ = Module đồ họa (turtle)
- 🍳 Hộp đồ nấu ăn = Module xử lý thời gian (datetime)
- 📞 Hộp liên lạc = Module xử lý web (requests)
Thay vì mang cả kho đồ nghề đi làm việc nhỏ, chúng ta chỉ mang theo hộp cần thiết!
📁 Tạo Module Của Riêng Mình
🛠️ Bước 1: Tạo File Module
File: calculator.py
# Module tính toán cho Behitek Academy
def add(a, b):
"""Cộng hai số"""
return a + b
def subtract(a, b):
"""Trừ hai số"""
return a - b
def multiply(a, b):
"""Nhân hai số"""
return a * b
def divide(a, b):
"""Chia hai số (có kiểm tra chia 0)"""
if b == 0:
return "❌ Không thể chia cho 0!"
return a / b
def calculate_rectangle_area(length, width):
"""Tính diện tích hình chữ nhật"""
return length * width
def calculate_circle_perimeter(radius):
"""Tính chu vi hình tròn"""
PI = 3.14159
return 2 * PI * radius
# Biến toàn cục trong module
VERSION = "1.0.0"
AUTHOR = "Behitek Academy"
print(f"📚 Module Calculator v{VERSION} được tải thành công!")
🎯 Bước 2: Sử Dụng Module
File: main.py
# Import toàn bộ module
import calculator
# Sử dụng các hàm từ module
result = calculator.add(5, 3)
print(f"5 + 3 = {result}")
area = calculator.calculate_rectangle_area(10, 6)
print(f"Diện tích: {area}")
# Truy cập biến trong module
print(f"Phiên bản: {calculator.VERSION}")
print(f"Tác giả: {calculator.AUTHOR}")
🚀 Các Cách Import Thông Minh
📦 Import Cụ Thể (Recommended)
# Chỉ import những gì cần dùng
from calculator import add, multiply, VERSION
# Sử dụng trực tiếp, không cần tiền tố
result = add(10, 5)
product = multiply(4, 7)
print(f"Version: {VERSION}")
🌟 Import Với Tên Ngắn Gọn
# Đặt nickname cho module
import calculator as calc
# Sử dụng với tên ngắn
result = calc.add(8, 2)
print(result)
💫 Import Tất Cả (Cẩn Thận!)
# Import tất cả - không nên dùng nhiều
from calculator import *
# Có thể dùng trực tiếp mọi thứ
result = add(1, 2) # Nguy hiểm vì có thể conflict
🏗️ Tạo Package - Hộp Lớn Chứa Nhiều Hộp Nhỏ
📂 Cấu Trúc Package
behitek_tools/
__init__.py
calculator.py
string_utils.py
date_helper.py
games/
__init__.py
guessing_game.py
quiz.py
🎯 File __init__.py
File: behitek_tools/__init__.py
# File đặc biệt để Python nhận diện package
"""
Behitek Tools - Bộ công cụ lập trình cho học sinh Việt Nam
Phiên bản: 1.0.0
Tác giả: Behitek Academy
"""
# Import những thứ quan trọng nhất
from .calculator import add, subtract, multiply, divide
from .string_utils import clean_string, count_words
from .date_helper import get_today
# Thông tin package
__version__ = "1.0.0"
__author__ = "Behitek Academy"
__email__ = "[email protected]"
# Danh sách những gì được export
__all__ = [
'add', 'subtract', 'multiply', 'divide',
'clean_string', 'count_words',
'get_today'
]
print("🎉 Behitek Tools đã sẵn sàng!")
🛠️ Module Tiện Ích Chuỗi
File: behitek_tools/string_utils.py
# Các hàm tiện ích cho chuỗi
def clean_string(text):
"""Loại bỏ khoảng trắng thừa và chuyển thành chữ thường"""
return text.strip().lower()
def count_words(text):
"""Đếm số từ trong câu"""
return len(text.split())
def capitalize_words(text):
"""Viết hoa chữ cái đầu mỗi từ"""
return text.title()
def reverse_string(text):
"""Đảo ngược chuỗi"""
return text[::-1]
def validate_email(email):
"""Kiểm tra email có hợp lệ không (đơn giản)"""
return '@' in email and '.' in email.split('@')[1]
def simple_encrypt(text, step=3):
"""Mã hóa Caesar đơn giản"""
result = ""
for character in text:
if character.isalpha():
# Xử lý cho chữ cái
ascii_code = ord(character)
if character.islower():
result += chr((ascii_code - ord('a') + step) % 26 + ord('a'))
else:
result += chr((ascii_code - ord('A') + step) % 26 + ord('A'))
else:
result += character
return result
📅 Module Xử Lý Thời Gian
File: behitek_tools/date_helper.py
from datetime import datetime, timedelta
def get_today():
"""Lấy ngày hôm nay theo định dạng Việt Nam"""
return datetime.now().strftime("%d/%m/%Y")
def get_current_time():
"""Lấy giờ hiện tại"""
return datetime.now().strftime("%H:%M:%S")
def calculate_age(birth_year):
"""Tính tuổi từ năm sinh"""
current_year = datetime.now().year
return current_year - birth_year
def is_leap_year(year):
"""Kiểm tra có phải năm nhuận không"""
return year % 4 == 0 and (year % 100 != 0 or year % 400 == 0)
def count_days_to_tet():
"""Đếm số ngày đến Tết (đơn giản hóa)"""
today = datetime.now()
tet = datetime(today.year + 1, 1, 22) # Tết dương lịch ước lượng
if today > tet:
tet = datetime(today.year + 1, 1, 22)
difference = tet - today
return difference.days
def format_vietnamese_time(datetime_obj):
"""Format thời gian theo kiểu Việt Nam"""
day_mapping = {
'Monday': 'Thứ Hai',
'Tuesday': 'Thứ Ba',
'Wednesday': 'Thứ Tư',
'Thursday': 'Thứ Năm',
'Friday': 'Thứ Sáu',
'Saturday': 'Thứ Bảy',
'Sunday': 'Chủ Nhật'
}
day = day_mapping[datetime_obj.strftime('%A')]
date = datetime_obj.strftime('%d/%m/%Y')
time = datetime_obj.strftime('%H:%M')
return f"{day}, {date} lúc {time}"
🎮 Sử Dụng Package Hoàn Chỉnh
File: test_behitek_tools.py
# Import package và sử dụng
import behitek_tools
from behitek_tools import string_utils, date_helper
from behitek_tools.games import guessing_game
# Test các chức năng calculator
print("🧮 TEST CALCULATOR:")
print(f"5 + 3 = {behitek_tools.add(5, 3)}")
print(f"10 - 4 = {behitek_tools.subtract(10, 4)}")
# Test string utils
print("\n📝 TEST STRING UTILS:")
test_string = " XIN CHÀO BEHITEK ACADEMY "
print(f"Chuỗi gốc: '{test_string}'")
print(f"Làm sạch: '{string_utils.clean_string(test_string)}'")
print(f"Số từ: {string_utils.count_words(test_string)}")
print(f"Viết hoa đầu từ: '{string_utils.capitalize_words(test_string)}'")
print(f"Đảo ngược: '{string_utils.reverse_string(test_string.strip())}'")
email = "[email protected]"
print(f"Email '{email}' hợp lệ: {string_utils.validate_email(email)}")
# Test mã hóa
encrypted = string_utils.simple_encrypt("Hello Behitek", 3)
print(f"Mã hóa 'Hello Behitek': '{encrypted}'")
# Test date helper
print(f"\n📅 TEST DATE HELPER:")
print(f"Ngày hôm nay: {date_helper.get_today()}")
print(f"Giờ hiện tại: {date_helper.get_current_time()}")
print(f"Tuổi (sinh 2005): {date_helper.calculate_age(2005)}")
print(f"2024 là năm nhuận: {date_helper.is_leap_year(2024)}")
print(f"Số ngày đến Tết: {date_helper.count_days_to_tet()}")
# Hiển thị thông tin package
print(f"\n📦 PACKAGE INFO:")
print(f"Version: {behitek_tools.__version__}")
print(f"Author: {behitek_tools.__author__}")
🌟 Module Có Sẵn Hữu Ích
🔢 Module math - Toán Học Siêu Mạnh
import math
print(f"Căn bậc 2 của 16: {math.sqrt(16)}")
print(f"2 mũ 8: {math.pow(2, 8)}")
print(f"Pi: {math.pi}")
print(f"Sin 90°: {math.sin(math.radians(90))}")
print(f"Làm tròn xuống: {math.floor(3.7)}")
print(f"Làm tròn lên: {math.ceil(3.2)}")
🎲 Module random - Số Ngẫu Nhiên
import random
print(f"Số ngẫu nhiên 1-100: {random.randint(1, 100)}")
print(f"Chọn món ăn: {random.choice(['Phở', 'Bún bò', 'Cơm tấm'])}")
name_list = ['An', 'Bình', 'Chi', 'Dũng']
random.shuffle(name_list)
print(f"Danh sách xáo trộn: {name_list}")
print(f"Số thực ngẫu nhiên: {random.random()}")
📅 Module datetime - Thời Gian
from datetime import datetime, date, timedelta
# Thời gian hiện tại
current_time = datetime.now()
print(f"Bây giờ: {current_time}")
# Ngày hôm nay
today = date.today()
print(f"Hôm nay: {today}")
# Thời gian tương lai
tomorrow = today + timedelta(days=1)
print(f"Ngày mai: {tomorrow}")
# Format theo ý muốn
print(f"Định dạng Việt: {current_time.strftime('%d/%m/%Y %H:%M')}")
🎯 Ví Dụ Thực Tế: Hệ Thống Quản Lý Học Sinh
📂 Cấu Trúc Dự Án
student_management/
__init__.py
student.py
grade.py
report.py
utils/
__init__.py
validation.py
file_handler.py
👨🎓 Module Học Sinh
File: student_management/student.py
class Student:
def __init__(self, student_id, full_name, age, class_name):
self.student_id = student_id
self.full_name = full_name
self.age = age
self.class_name = class_name
self.grades = {}
def add_grade(self, subject, grade):
"""Thêm điểm cho môn học"""
if subject not in self.grades:
self.grades[subject] = []
self.grades[subject].append(grade)
def calculate_average_grade(self, subject):
"""Tính điểm trung bình môn học"""
if subject in self.grades and self.grades[subject]:
return sum(self.grades[subject]) / len(self.grades[subject])
return 0
def __str__(self):
return f"HS{self.student_id}: {self.full_name} ({self.age} tuổi, {self.class_name})"
def create_sample_students():
"""Tạo dữ liệu học sinh mẫu"""
student_list = [
Student("001", "Nguyễn Văn An", 16, "10A1"),
Student("002", "Trần Thị Bình", 15, "9B2"),
Student("003", "Lê Hoàng Chi", 17, "11C3")
]
# Thêm điểm mẫu
student_list[0].add_grade("Toán", 8.5)
student_list[0].add_grade("Toán", 9.0)
student_list[0].add_grade("Văn", 7.5)
return student_list
📊 Sử Dụng Hệ Thống
File: main.py
from student_management import student
from student_management.utils import validation
# Tạo danh sách học sinh
student_list = student.create_sample_students()
# Hiển thị thông tin
for hs in student_list:
print(hs)
for subject in hs.grades:
average = hs.calculate_average_grade(subject)
print(f" {subject}: {average:.1f}")
💡 Mẹo Hay Ho Về Module
- Đặt tên module rõ ràng -
calculator.py, không phảicalc.py - Docstring đầy đủ - Giải thích module làm gì
if __name__ == "__main__"- Code test trong module- Import ở đầu file - Dễ nhìn và quản lý
- Không import quá nhiều - Chỉ lấy những gì cần
🎮 Bài Tập Thực Hành
🏆 Bài 1: Tạo Game Package
Tạo package behitek_games với:
- Module
guessing_game(đoán số) - Module
quiz(câu hỏi trắc nghiệm) - Module
word_game(trò chơi từ)
🏆 Bài 2: Utils Package
Tạo package tiện ích với:
- Module xử lý file
- Module validation dữ liệu
- Module format text
🏆 Bài 3: Behitek Academy System
Tạo hệ thống quản lý học viện với:
- Module học sinh
- Module khóa học
- Module báo cáo
🔗 Kiến Thức Liên Quan
- Lập Trình Hướng Đối Tượng - Tạo class trong module
- Xử Lý File - Lưu/đọc dữ liệu module
- Làm Việc với JSON - Cấu hình module
🎉 Chúc mừng! Bạn đã biết cách tổ chức code như một lập trình viên chuyên nghiệp! Module và Package giúp code dễ đọc, dễ bảo trì và có thể tái sử dụng! 🚀