Tìm Chu Kỳ Của Số Thập Phân Vô Hạn - Thuật Toán và Ứng Dụng
Khi chia 1 cho 3, ta được 0.333... với chữ số 3 lặp lại mãi mãi. Nhưng khi chia 1 cho 7, ta được 0.142857142857... với chu kỳ 142857 dài 6 chữ số. Làm thế nào để máy tính có thể phát hiện ra những pattern lặp lại này một cách tự động?
Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn hiểu về số thập phân vô hạn, cách tìm chu kỳ lặp lại, và những ứng dụng thú vị trong toán học và lập trình.
Hiểu Về Số Thập Phân Vô Hạn
Định Nghĩa và Phân Loại
Số thập phân vô hạn là số thập phân có vô số chữ số sau dấu phẩy. Chúng được chia thành hai loại:
-
Số vô tỷ (irrational): Không có pattern lặp lại
- π = 3.1415926535897932384626433832795...
- e = 2.7182818284590452353602874713527...
- √2 = 1.4142135623730950488016887242097...
-
Số hữu tỷ (rational): Có chu kỳ lặp lại
- 1/3 = 0.333... (chu kỳ: 3)
- 1/7 = 0.142857142857... (chu kỳ: 142857)
- 22/7 = 3.142857142857... (chu kỳ: 142857)
Nguyên Lý Toán Học
Mọi phân số a/b (với b ≠ 0) đều có thể biểu diễn dưới dạng số thập phân có chu kỳ. Độ dài chu kỳ tối đa là b-1.
Tại sao có chu kỳ?
Thuật Toán Tìm Chu Kỳ
Phương Pháp Cơ Bản
Ý tưởng: Thực hiện phép chia dài và lưu lại các số dư. Khi gặp lại số dư đã xuất hiện, ta tìm được chu kỳ.